Jetra novorođenčeta nije u stanju da „preradi“ toliku količinu bilirubina koja nastane na taj način i dolazi do pojave žute prebojenosti kože i sluznica.
Dr Aleksandra Vladičić, specijalista pedijatar
Rođena 14.09.1977. u Sarajevu. Završila Medicinski fakultet Univerziteta u Istočnom Sarajevu 2003.godine. Specijalistički staž iz oblasti pedijatrije 2011.- 2015.god(Univerzitetska dečija klinika u Tiršovoj, Beograd). Četiri godine radila u Ambulanti za specijalističko-konsultativne preglede iz pedijatrije u Domu zdravlja Istočno Sarajevo na poslovima specijaliste pedijatra. Trenutno zaposlena u Dječijoj poliklinici “AV Pediatric” u Istočnom Sarajevu. Autor i koautor niza radova koji su objavljeni u različitim stručnim izdanjima iz oblasti pedijatrije. Udata, majka dvoje djece.
NEONATALNA HIPERBILIRUBINEMIJA predstavlja žutu prebojenost kože i sluznica kod novorođenčeta a posljedica je prekomjerne koncentracije bilirubina u krvi. Postaje vidljiva kada koncentracija bilirubina u krvi pređe 83 nmol/L( normalno je njegova koncentracija >35 nmol/L), a nastaje zbog povećane razgradnje eritrocita u krvi djeteta zbog njihovog kraćeg životnog vijeka u ovom uzrastu ali i zbog nekih drugih uzroka kao što su ABO inkompatibilija između eritrocita majke i djeteta i dr. Jetra novorođenčeta nije u stanju da „preradi“ toliku količinu bilirubina koja nastane na taj način i dolazi do pojave žute prebojenosti kože i sluznica. Važno je naglasiti da ipak hiperbilirubinemija kod novorođenčadi može da bude fiziološka i patološka.
FIZIOLOŠKA ŽUTICA se javlja kod zdrave donešene i nedonešene novorođenčadi, s tim da je kod prijevremeno rođene djece žutica uglavnom izraženija i duže traje. Fiziološka žutica se javlja nakon drugog dana života i ne bi trebalo da bude vidljiva nakon sedmog dana života bebe, mada laboratorijski normalne koncentracije bilirubina se mogu registrovati obično nakon 15 dana života zdravog, na vrijeme rođenog djeteta. Vrijednosti bilirubina su obično više kod prijevremeno rođene djece ( i do 255 nmol/L) i žutica nekada kod te djece traje i do kraja treće nedjelje života, znači ima produženo trajanje u odnosu na djecu koja su rođena u terminu. Ono što je bitno da se naglasi je da se fiziološka žutica nikada ne javlja u prvom danu života, da je uvijek riječ o nekonjugovanoj hiperbilirubinemiji( povišen indirektni, nekonjugovani bilirubin), da je opšte stanje djeteta dobro, da dobro uzima obroke, stolica i mokrenje su uredni i dijete uredno dobija na tjelesnoj težini.
LAKTACIJSKA ŽUTICA (žutica dojene djece, Arias ikterus) je jedan oblik produžene žutice koji se javlja kod zdrave, dojene djece. To je žutica koja je uzrokovana određenim supstancama u majčinim mlijekom (pojedinih majki) koje usporavaju konjugaciju bilirubina. Javlja se relativno kasno, nakon 15 dana života. Ova vrsta žutice tako reći i ne spada u grupu patoloških žutica, jer ta djeca su zdrava i dobro napreduju i sama njena pojava nije indikacija za prekid dojenja. Da bismo sa sigurnošću znali da li se kod bebe radi o ovoj vrsti žutice, moramo napraviti test „privremenog prekida dojenja“, kada bismo trebali da bebi izmjerimo nivo bilirubina u krvi dok je na majčinom mlijeku, zatim se preporuči majci da dojenje prekine na 3-4 dana i bebu hrani industrijskom adaptiranom formulom za dojenčad, potom ponovimo laboratorijske analize (nivo bilirubina u krvi) i ako je koncentracija bilirubina značajno pala, mi smo dokazali da se kod bebe radi o dojenačkoj žutici i beba može da se vrati dojenju. Ovaj vid žutice nije štetan ni po bebu ni po majku i ne smije da bude razlog prekidu dojenja.
PATOLOŠKA ŽUTICA je svaka žuta prebojenost kože i sluznica koja nastaje u prvom danu života bebe ili traje nakon 15 dana života terminskog i nakon 21 dan kod preterminskog djeteta. Njene vrijednosti prelaze 205 nmol/L kod terminskog i 255 nmol/L kod preterminskog djeteta. Može da se radi o konjugovanoj ( direktnoj) ili nekonjugovanoj ( indirektnoj) hiperbilirubinemiji. Konjugovana hiperbilirubinemija (direktni bilirubin >20% ukupnog bilirubina) je uvijek patološki nalaz i nama pedijatrima alarm da trebamo raditi dodatne pretrage. Ovdje se misli na dodatne laboratorijske analize te obavezni ultrazvuk abdomena. Uzroci ove „direktne“ hiperbilirubinemije su različiti a među najčešćim su oštećenja jetre i opstrukcije žučnih vodova zbog različitih uzroka. Bilirubin u visokim koncentracijama je opasan za centralni nervni sistem bebe, odnosno može da nastane tzv bilirubinska encefalopatija. To je danas rijetko ali teško oboljenje u novorođenačkom uzrastu i a kao se na vrijeme ne dijagnostifikuje i ne liječi može dovesti do trajnih oštećenja mentalnih funkcija djeteta, poremećaja neurmuskularnog razvoja, gluhoće, nažalost ponekad i do smrti.
Ovo su neke najosnovnije stvari koje bi roditelji trebali znati o žutici njihove novorđenčadi, naglašavamo da je to jedna od jako čestih pojava u ovom uzrastu i da se uglavnom radi o potpuno zdravoj djeci, da žutica ne predstavlja veliku opasnost za zdravlje beba, te da pojava žutice u ovom uzrastu ne bi trebala pretjerano da brine roditelje. Mame bi trebale potražiti savjet i pregled pedijatra kod beba koje su žuticu dobile u prvom danu života ili se žuta prebojenost kože i sluznica zadrži nakon petnaestog dana života, beba koje su „žute“ a pri tome i povraćaju, pospane su, mlitave ili slabije napreduju u tjelesnoj težini.
Ovo su neke najosnovnije stvari koje bi roditelji trebali znati o žutici njihove novorđenčadi, naglašavamo da je to jedna od jako čestih pojava u ovom uzrastu i da se uglavnom radi o potpuno zdravoj djeci, da žutica ne predstavlja veliku opasnost za zdravlje beba, te da pojava žutice u ovom uzrastu ne bi trebala pretjerano da brine roditelje. Mame bi trebale potražiti savjet i pregled pedijatra kod beba koje su žuticu dobile u prvom danu života ili se žuta prebojenost kože i sluznica zadrži nakon petnaestog dana života, beba koje su „žute“ a pri tome i povraćaju, pospane su, mlitave ili slabije napreduju u tjelesnoj težini.
