Autor: Prim. dr Sakiba Imanić, specijalista pedijatrije (Pedijatrijska ordinacija „prim. dr Sakiba Imanić“, Travnik)
Mučnina i povraćanje spadaju među najčešće simptome u dječijem uzrastu. Iako roditelje često zabrinjavaju, u najvećem broju slučajeva riječ je o prolaznim i bezopasnim stanjima. Mučnina se može javiti zbog virusnih ili bakterijskih infekcija probavnog sistema, promjena u ishrani, emocionalnih faktora, ali i tokom putovanja, kada govorimo o tzv. putnoj mučnini (kinetozi).
Procjene pokazuju da gotovo svako dijete barem jednom doživi epizodu mučnine ili povraćanja tokom djetinjstva, a najčešći uzroci variraju u zavisnosti od uzrasta. Kod beba i mlađe djece najčešće su u pitanju probavne tegobe i virusne infekcije, dok se kod starije djece češće javlja mučnina povezana sa kretanjem ili stresom.¹
Zašto dolazi do mučnine kod djece?
Mučnina nastaje kada mozak primi neskladne signale iz organa za ravnotežu (unutrašnje uho), očiju i probavnog sistema.² Kod beba i male djece probavni sistem još uvijek sazrijeva pa su oni osjetljiviji na vanjske podražaje.
Uobičajeni uzroci mučnine i povraćanja kod djece uključuju:
- virusne i bakterijske infekcije probavnog sistema,
- prejedanje ili prebrzo konzumiranje hrane,
- promjene u prehrambenim navikama (npr. tokom odmora),
- putovanja (kinetoza),
- emocionalni stres, anksioznost ili uzbuđenje.
Kako roditelji mogu pomoći?
Kod blažih oblika mučnine, roditelji mogu mnogo pomoći jednostavnim mjerama:
- osigurati unos tečnosti u manjim gutljajima,
- ponuditi laganu hranu (banane, dvopek, riža, tost),
- izbjegavati masnu i začinjenu hranu, gazirane napitke i mliječne proizvode,
- omogućiti djetetu mir i odmor,
- kod putovanja – osigurati pogled kroz prozor, svjež zrak i češće pauze.⁴
Prirodna podrška – snaga đumbira
Đumbir (Zingiber officinale) poznat je po svojoj sposobnosti da ublažava mučninu i povraćanje, a njegova upotreba seže još u tradicionalnu medicinu Azije. Brojna savremena istraživanja potvrdila su njegovu učinkovitost u smanjenju mučnine različitog porijekla, uključujući putnu mučninu i probavne tegobe kod djece.⁵
U studiji objavljenoj u British Journal of Anaesthesia, đumbir je pokazao značajan učinak u ublažavanju mučnine i povraćanja bez neželjenih efekata karakterističnih za sintetičke antiemetike.⁶ Slično je potvrđeno i u istraživanju Lien i saradnika (2003), gdje je primjena đumbira kod djece s funkcionalnom dispepsijom rezultirala smanjenjem učestalosti mučnine i nelagode u želucu.⁷
Antimetil – prirodan i siguran saveznik za male stomake
Na tržištu Bosne i Hercegovine dostupan je Antimetil, dodatak prehrani belgijskog proizvođača Tilman, koji sadrži standardizovani suhi ekstrakt korijena đumbira. Ovaj preparat se koristi za ublažavanje mučnine, poboljšanje varenja i olakšanje nelagode u želucu, te se preporučuje i kod djece starije od tri godine.⁸
Svaka tableta sadrži 50 mg standardizovanog ekstrakta đumbira, što odgovara količini od 500 mg đumbira u prahu. Tablete su male, obložene i jednostavne za gutanje, što olakšava primjenu kod djece.
Doziranje Antimetil tableta:
- djeca 3–5 godina: 1 tableta 1–2 puta dnevno (najviše 2 tablete dnevno)
- djeca 6–11 godina: 1 tableta 1–4 puta dnevno (najviše 4 tablete dnevno)
- djeca starija od 12 godina i odrasli: 2 tablete 1–4 puta dnevno (najviše 8 tableta dnevno)
Antimetil GOM – novo rješenje za djecu
Od aprila 2024. godine u BiH je dostupan i Antimetil GOM, dodatak prehrani u obliku tableta za žvakanje, također proizveden od strane Tilman-a.⁹
Antimetil GOM sadrži 25 mg standardizovanog ekstrakta rizoma đumbira (ekvivalentno 250 mg đumbira u prahu) i dolazi u osvježavajućem okusu limuna i mente.
Prednost ovog oblika je jednostavna primjena – posebno kod djece koja imaju poteškoće s gutanjem tableta. Tablete ne sadrže šećer i mogu se koristiti kod:
- putne mučnine,
- osjećaja nelagode nakon jela,
- promjena prehrambenih navika (npr. na odmoru),
- jutarnjih mučnina (kod adolescenata ili trudnica).
Doziranje Antimetil GOM tableta:
- djeca 4–11 godina: 1 tableta za žvakanje, 1–3 puta dnevno
- djeca starija od 12 godina i odrasli: 2 tablete za žvakanje, 1–3 puta dnevno
Kod putovanja preporučuje se uzeti Antimetil GOM 30 minuta prije polaska.
Kada se obratiti pedijatru?
Roditelji bi trebali potražiti savjet ljekara ako dijete:
- povraća više od nekoliko puta dnevno,
- pokazuje znakove dehidracije (suha usta, rijetko mokrenje, pospanost),
- ima povišenu temperaturu ili krv u povraćenom sadržaju,
- gubi na težini,
- ili ako mučnina traje duže od dva dana.
Mučnina kod djece je česta, ali u većini slučajeva bezopasna pojava. Roditelji mogu pomoći pravilnim pristupom, hidratacijom, laganom ishranom i prirodnom podrškom. Preparati na bazi đumbira, poput Antimetil tableta i Antimetil GOM tableta za žvakanje, predstavljaju blago, prirodno i dobro podnošljivo rješenje za ublažavanje mučnine kod djece i odraslih.
Uz pažnju, razumijevanje i pravovremenu reakciju, mališani brzo vraćaju svoj osmijeh i energiju.
Ovaj članak je sponzorisan od strane farmaceutske kompanije Ewopharma d.o.o. Sarajevo.
Reference
- Weimer K, Enck P. Nausea and motion sickness. Curr Opin Neurol. 2014.
- Lackner JR, DiZio P. Motion sickness: sensory conflict and adaptation mechanisms. Exp Brain Res. 2006.
- American Academy of Pediatrics. Vomiting and diarrhea in children: guidelines for parents. AAP Publication. 2020.
- Golding JF. Motion sickness susceptibility. Auton Neurosci. 2016.
- Ernst E, Pittler MH. Efficacy of ginger for nausea and vomiting: a systematic review. Br J Anaesth. 2000.
- Grontved A, Hentzer E. Ginger root against seasickness. Acta Otolaryngol. 1988.
- Lien HC et al. Anti-emetic effect of ginger in children with functional dyspepsia. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2003.
- Odobrena deklaracija Antimetil, Federalno ministarstvo zdravstva, juni 2020.
- Odobrena deklaracija Antimetil GOM, Federalno ministarstvo zdravstva, april 2024.
