S redovnim samopregledom dojki poželjno je započeti već u ranim dvadesetim godinama
Danijela Milekić je specijalista radiologije rođena je u Banja Luci, gdje je završila osnovnu i srednju medicinsku školu. Medicinski fakultet Univerziteta u Banja Luci je upisala 2003. godine. Nakon završetka studija 2010. godine zaposlila se u UKC RS kao doktor medicine. Specijalizaciju iz oblasti kliničke radiologije je započela 2011. godine. Danas je dr. Milekić vlasnica ordinacije Lenus u Banja Luci, a za naš časopis pisala je o temi samopregle dojki.
Danijela Milekić, specijalista radiologije rođena je u Banja Luci, gdje je završila osnovnu i srednju medicinsku školu. Medicinski fakultet Univerziteta u Banja Luci je upisala 2003. godine. Nakon završetka studija 2010. godine zaposlila se u UKC RS kao doktor medicine. Specijalizaciju iz oblasti kliničke radiologije je započela 2011. godine. Specijalističko usavršavanje je obavljala u Univerzitetskom kliničkom centru Republike Srpske Banja Luka i Univerzitetskom kliničkom centru u Nišu, Srbija. Tokom specijalističkog staža primjenjivala je sve radiološke dijagnostičke metode (ultrazvuk, mamografija, CT i MR). Početkom 2018. godine uspješno je položila specijalistički ispit i nastavila raditi u UKC RS Banja Luka. U toku svog rada aktivno je učestvovala na više domaćih i internacionalih kongresa i simpozijuma iz oblasti radiologije. Od osnivanja Udruženja radiologa Republike Srpske, aktivno učestvuje u njegovom radu. Pored toga od 2017. godine je član RSNA (Udruženja radiologa Sjeverne Amerike) kao i ESR – udruženja evropskih radiologa.
Karcinom dojke je najčešći zloćudni tumor kod žena,i čini čak 10% svih tumora.Ne može se tačno predvidjeti kod koga će se ovaj tumor razviti, ali pojedini faktori poput starije životne dobi, pozitivne porodične anamneze i loših životnih navika sa sobom nose povećan rizik od nastanka raka dojke.
S redovnim samopregledom dojki poželjno je započeti već u ranim dvadesetim godinama života kako biste se upoznali s anatomijom svojih grudi te na vrijeme prepoznali eventualnu pojavu neobičnih promjena.
Veliki procent žena, čak i preko 85% su uz samopregled dojki uočile promjene i spriječile ozbiljna oboljenja.
Koliko često je potrebno raditi samopregled dojke?
Preporuka je da se samopregled radi jednom mjesečno! Samopregled je najbolje raditi svakog mjeseca u isto vrijeme, obično peti do sedmi dan nakon menstruacije, kada su grudi manje osjetljive. Osobe koje su u menopauzi ili nemaju matericu, samopregled mogu raditi bilo kada, a najbolje je, radi lakšeg praćenja, samopregled uraditi na početku svakog mjeseca. Kvržice ili izbočine koje su pronađene, ili bilo kakve druge nepravilnosti uočene tokom samopregleda dojki, zahtijevaju obaveznu posjetu ljekaru!
Na koji način uraditi samopregled dojke?
Samopregled dojki se je najbolje uraditi iz dva dijela:posmatranjem i opipavanjem tkiva dojki, te zapažanjem određenih grudvica ili izbočenja na dojkama.
Samopregled dojke se može raditi na sljedeće načine:
1.Najbolje je samopregled raditi pod tušem
Podignite jednu ruku gore, postavite je iznad glave i laganim kružnim pokretima masirajte dojku. Na taj način ćete pod prstima uočiti moguće promjene (promjene oblika dojke, zadebljanja, izbočine, čvoriće). Desnom rukom radite pregled lijeve dojke, a lijevom rukom pregled desne dojke.
2.Samopregled ispred ogledala
Ruke postavite na bokove i zategnite dio oko grudnog koša. Dok ste u tom položaju pogledajte da li su se desile neke promjene na dojkama(moguća ispupčenja, uvučene bradavice ili koža). Drugi način samopregleda ispred ogledala je da podignete ruke iznad glave. Uz podizanje ruku moguće promjene na dojkama postaju izraženije i možete ih uočiti na lakši način.
3.Samopregled u ležećem položaju
Stavite jastuk ispod desne lopatice i u isto vrijeme podignite desnu ruku iznad glave. Uz pomoć vrhova prstiju lijeve ruke lagano masirajte područje desne dojke, kružnim pokretima u smjeru kazaljke na satu. Na isti način obavite pregled i lijeve dojke koristeći desnu ruku.
4.Samopregled bradavica
Po samom završetku samopregleda dojki, potrebno je lagano stisnuti bradavice na obje dojke. Na taj način ćete otkriti moguću pojavu iscjetka iz bradavice. Ukoliko se pojavi bilo kakav iscjedak, odmah se obratite ljekaru.
Ko bi trebao i zašto raditi samopregled dojke?
Preventivno djelovanje je najbitnije, stoga je samopregled dojki od ključnog značaja za svaku ženu, a posebno mjesto zauzima kod žena sa povećanim rizikom.
Rizične grupe žena koje bi pored samopregleda dojki, trebale redovno obavljati ultrazvučne i mamografske preglede dojki su:
- žene starije od 50 godina života,
- žene koje imaju više od 40 godina, ukoliko je neko u porodici imao rak dojke (majka, sestra, tetka),
- žene kod kojih je prva trudnoća bila poslije 30. godine,
- žene koje nisu rađale,
- žene koje su gojazne.
Rak dojke može se pojaviti i kod muškaraca, ali je najčešće zastupljen kod žena.
Pojava čvorova na dojci može biti znak da je u pitanju rak dojke, ali pravu dijagnozu postavlja ljekar tek nakon urađenog ultrazvučnog, mamografskog pregleda ili MR pregleda dojki, a nekada je potrebna biopsija dojke i PH verifikacija promjene. Ovakva pojava ne treba biti nužno zabrinjavajuća, jer postoje i dobroćudna (benigna) oboljenja dojki koja se takođe vežu za pojavu čvorova.U svakom slučaju, ne trebate izbjegavati pregled niti čekati na posjetu ljekaru.
Kako smanjiti rizik od bolesti dojke
Pored redovnih samopregleda dojki i ranog otkrivanja palpabilnih promjena na dojkama, rizik od raka dojki se može smanjiti i na sljedeće načine:
- ukoliko ste pušač, potrebno je prestati konzumirati cigarete ili barem smanjiti njihovu upotrebu,
- potrebno je izbjegavati konzumiranje alkohola,
- obavezno povesti računa o ishrani (konzumirati hranu koja je bogata vlaknima i vitaminima),
- ukoliko se dese bilo kakve neobične promjene, tokom samopregleda, odmah se javiti ljekaru.
