Zašto je moguće „pisati po koži“ i zašto ostaju crveni tragovi na koži nakon češanja?

Crveni dermografizam se najčešće javlja kod nervoznih osoba, kod osoba sa vrlo osjetljivim nervnim sistemom

Piše: Prof. Dr. Sc. Naima Mutevelić Arslanagić, DermaClinica centar

Biografija

Prof. dr. Naima Arslanagić je redovni profesor na Katedri za Dermatovenerologiju te je i šef Katedre za Dermatovenerologiju. Također je predsjednik Udruženja dermatovenerologa BiH

Magistrirala je na temu: „Antitijela prema alfa hemolizinu stafilokoka u serumima pacijenata sa stafilodermijama“ , Medicinski fakultet, Sarajevo, 1982

Doktorirala je na temu „Praćenje imunoloških parametara kod oboljelih od psorijaze“, Medicinski fakultet, Sarajevo, 1986

ČLANSTVO U ZNANSTVENIM I STRUČNIM UDRUŽENJIMA

Član Nastavno naučnog vijeća Medicinskog fakulteta u Sarajevu

Član Nastavno-naučnog vijeća Stomatološkog fakulteta u Sarajevu

Član Nastavno-naučnog vijeća NIR-a

Član Odbora Internih disciplina Akademije Nauka i Umjetnosti (ANU) BiH

Član Odbora za maligne tumore Akademije Nauka i Umjetnosti ANU BiH

Član Odbora za mikologiju Akademije Nauka i Umjetnosti ANU BiH

Predsjednik Udruženja dermatovenerologa pri saboru ljekara BiH

Predsjednik Ispitne komisije za polaganje specijalističkih ispita

Član EADV

International Advisory Board Dermatopatoloji Dergesi (Ankara )

Koža je najveći organ ljudskog organizma, dobro snadbjevena krvi i nervnim završecima. U odnosu na naše druge organe, promjene na koži vidljive su već golim okom. Ponašanje promjena na koži može pratiti svaka osoba sama na sebi. Nažalost, promjene su dostupne i oku okoline, a naročito znatiželjnika od kojih su mnogi često zluradi. Zbog toga su osobe sa promjenama na koži dodatno hendikepirane. Ponekad su promjene na koži naizgled sasvim bezazlene, kratko traju, ali upravo zbog svoje vidljivosti, predstavljaju psihičko opterećenje za takvu osobu. Za stručnjaka, dermatologa, i takve prolazne, naizgled bezazlene promjene, predstavljaju ipak pokazatelj za dodatne pretrage kako bi se ustanovio tačan uzrok njihovog nastanka. Takva jedna promjena je dermografizam, mogućnost pisanja po koži.

Kako se manifestuje dermografizam

Nakon namjernog ili nenamjernog povlačenja po koži nekim predmetom, vršcima prstiju ili nakon češanja, duž dodirnutih mjesta , ostaje crvena pruga. To je crveni dermografizam i on je naročito upadan. Crvena pruga nije u samom nivou kože. Ona je blago izdignuta iznad nivoa kože. Istovremeno se najčešće javlja i svrbež duž takvog mjesta. Koža vrata je jedno od čestih mjesta gdje se vidi dermografizam, mada se dermografizam može pojaviti, i namjerno izazvati na bilo kojem drugom dijelu kože.

Dermografizam traje dvadesetak minuta i povlači se spontano bez ikakvog traga. Ako je svrbež izrazito intenzivan, onda osoba mora uzeti i neki od antihistaminika, lijekova koji se upotrebljavaju u liječenju urtikarije. Dermografizam se po jednom dijelu mehanizma nastanka, može svrstati u jednu posebnu vrstu urtikarija, tzv. fizikalnih urtikarija, mada mu je mehanizam nastanka nešto složeniji.

Za razliku od crvenog dermografizma, bijeli dermografizam ima iste karakteristike, samo, kao što mu i samo ime kaže, manifestuje se bijelim prugama duž mjesta povlačenja zatupastog predmeta ili vrhova prstiju.

Zašto nastaje dermografizam

Crveni dermografizam se najčešće javlja kod nervoznih osoba, kod osoba sa vrlo osjetljivim nervnim sistemom. Zbog prevelike nervne osjetljivosti, dolazi do širenja sitnih krvnih sudova u koži, kapilara, što ima za rezultat crvenilo i blago oteknuće duž mjesta mehaničkog pritiska. Istovremeno, sve su to razlozi i za pojavu svrbeža duž dotičnih mjesta.

Osobe sa crvenim dermografizmom mogu i inače odavati u svakodnevnom kontaktu, nervozne osobe, koje “planu” za sitnicu. Međutim, mnogo češće su to naizgled veoma mirne osobe, one osobe koje dosta toga što im ne prija ili što ih nervira “drže” u sebi, žele na svoju okolinu ostaviti utisak tolerantnih osoba, ali ih vlastita koža izdaje. To ih dodatno nervira i ulaze u začarani krug.

Crveni dermografizam može da bude jedan od prvih pokazatelja poremećaja rada štitne žlijezde. Daleko češće se javlja kod osoba sa pojačanim radom štitne žlijezde, znatno rjeđe u stanjima smanjene funkcije štitne žlijezde.

Osobe, odnosno bolesnici, koji su iznureni nekom hroničnom, dugotrajnom bolesti, bilo koje prirode, takođe imaju crveni dermografizam .

Premorene osobe, naročito psihički premorene i psihički iznurene osobe , često imaju crveni dermografizam. Fizički premor može takođe imati za rezultat crveni dermografizam, ali u znatno manjem procentu u odnosu na psihički premor.

Bijeli dermografizam javlja se kod jedne specifične skupine bolesnika, a to su bolesnici koji boluju od atopijskog dermatitisa. Bijeli dermografizam, kod bijele rase, manje je uočljiv, pa samim tim manje dodatno irtira osobu sa bijelim dermografizmom.

Kako se liječi dermografizam

Oba tipa dermografizma, znak su određenih poremećaja regulacije koja postoji između nervnih ćelija i krvnih sudova kože. Dermografizam, naročito crveni, dodatno opterećuje osobu, jer otkriva to stanje, koje ona na svaki način želi prikriti.

Crveni dermografizam, ako se utvrdi da se radi samo o neurovegetativnom poremećaju, liječi se primjenom psihosedativa i antihistaminika per os. Lokalna terapija ima malo ili skoro nikavog efekta u liječenju ovog poremećaja.

Obzirom na ostale momente koji mogu dovesti do crvenog dermografizma, prije nego što se crveni dermografizam okarakteriše kao spoljna, kožna manifestacija neurovegetativnog poremećaja, zahtijeva sve pretrage koje će isključiti postojanje nekog drugog, ozbiljnijeg oboljenja, koje ima za rezultat crveni dermografizam.

Bijeli dermografizam liječi se u sklopu liječenja osnovnog oboljenja, a to je atopijski dermatitis.