Zdravom mlađem paru je prosječno potrebno 8,5 mjeseci da postignu kliničku trudnoću. Mogućnost da se ostvari trudnoća zavisi od oba partnera
Vjerujemo da mnogi parovi koji pokušavaju zatrudnjeti muku muče kada i koliko se trebaju upuštati u spolne odnose kako bi što brže ostvarili svoj cilj. I dok nekima začeće ide kao od šale, drugi zbrajaju i oduzimaju plodne i neplodne dane, isprobavaju razne poze, piju razne pripravke, gledaju u kristalnu kuglu i računavaju konstelaciju zviježđa. Šta je to uopće plodnost i šta utiče na to da neki parovi brže zatrudne od drugih?
Piše: Mehmedbašić dr Eldar, specijalista ginekologije i opstetrcije
Biografija:
Mehmedbašić dr Eldar, specijalista ginekologije i opstetrcije
Specijalizantski staž sam proveo na Ginekološkom odjelu OBS, i na Ginekološko akušerskoj klinici UKCS. Specijalistički ispit sam položio 2015. godine. U Zavodu „Mehmedbašić“ obavljam poslove i zadatke specijaliste ginekologije i opstetricije. Zahvaljujući kontinuiranoj edukaciji i usavršavanjem tehnika i procedura neophodnih za kvalitetno obavljanje svakodnevnih zadataka po savremenim principima struke učestvujem u rutinskim i ekspertnim kontrolama svih faza trudnoće. Provodim sve dijagnostičke procedure prenatalne dijagnostike, sofisticirane ultrazvučne, laboratorijske i druge pretrage koje traži algoritam kontrole trudnice i fetusa. Provodim dijagnostičke procedure na detekciji tumora genitalnih organa, angažovan sam u postupcima dijagnostike i terapije bračne neplodnosti.
Plodnost ili fekunditet čovjeka možemo definistati kao “kapacitet” parova da ostvare potomstvo (zatrudnjivanje i rađanje). Plodnost zavisi od mnogih medicinskih odnosno bioloških zbivanja kao i od nemedicinskih faktora. Biološki faktori su (produkcija spermatozoida, produkcija jajnih ćelija, transport gameta, implantacija embriona, proces razvoja zametka odnosno embriona). Svi navedeni procesi su veoma složeni i osjetljivi. Stoga ne čudi da je plodnost ljudske vrste dosta manja u odnosu na ostale vrste. U nemedicinske fakotre spadaju: socijalni, ekonomski, svjetonazor…
Prosječan broj žive djece koje žena rodi u repdoktivnoj dobi se naziva fertilnost. Uvidom u svjetske, evropske i statistike naše zemlje, jasan je trend smanjenja fertilnosti. Fertilnost manja od 2 umanjuje demografsku ravnotežu!
Uzroci neplodnosti i smanjenje plodnosti
Zdravom mlađem paru je prosječno potrebno 8,5 mjeseci da postignu kliničku trudnoću. Mogućnost da se ostvari trudnoća zavisi od oba partnera. Najviša je u periodu između 20. i 30. godine života. Optimalna plodnost žene traje 15 tak godina, a plodnost muškarca 30 godina. Svakako ne treba zanemariti i individualne razlike, odnosno biološki i genetski potencijal jedinke. Uslovi sa ostvarenje trudnoće u navedenom periodu su optimalni zbog činjenica da su zdrave jajne ćelije, redovan je spolni život, nizak je rizik od strukturnih i genetskih poremećaja gameta (produkt spajanja muške I ženske polne ćelije), nizak rizik za spontane pobačaje, opšte zdravlje partnera je uredno…
Ako se uprkos dobrim uslovima nakon godinu dana nezaštićenih odnosa ne ostvaruje trudnoća, tada problem razmatramo kao neplodnost. Potrebna je stručna pomoć, dijagnostika razloga neplodnosti i plan za pomoć paru!
Potrebno je zapamtiti
- Plodnost se smanjuje sa starenjem žene i muškarca (smanjena produkcija i kvalitet polnih ćelija)
- Starenjem žene povećava se učestalost spontanih pobačaja
- Starenjem žene povećava se rizik od hromozomskih abnormalnosti ploda
- Urođene promjene i stečena ostećenja reproduktivnih organa direktno utiču na plodnost parova
- Stariji parovi imaju veće šanse sa zdravstvene probleme koji nisu usko vezani za reprodukciju ali direktno mogu uticati I na reprodukcijsku sposobnost
Praktični savjeti za parove
Bitno je da pacijentica ima uredne cikluse. Interval od 28 dan uz blaža odstupanja se smatra fiziološkim. Sredinom ciklusa očekujemo ovulaciju, “oslobađanje” jajne ćelije. Tada nastupaju tvz. plodni dani, odnosno period kada je najveća mogućnost ostvarenja trudnoće. Period plodnih dana možemo odrediti na više načina. Pojedine žene imaju jasne znake ovog procesa (nelagoda u produčju jajnika na kojem se proces odigrava ili naglašena vaginalna sekrecija). Kod ostatka ženske populacije period ovuacije određujemo ultrazvučnim pregledom kojeg je potrebno obavti sredinom ciklusa. Mjerenjem veličine folikula I mjerenjem debljine sluznice materice ginekolog procjenjuje da li je ovulacija izgledna I da li postoje optimalnii uslovi za zatrudnjivanje. Manje pouzadan ali također koristan način jesu ovulacijske trakice. Test kojim je na indirektan način određuju “plodni dani”.
Ako se uprkos redovnim ovulacijama ne ostvaruje trudnoća potrebno je potražiti stručnu pomoć kako bi se obavile detaljne pretrage kod oba partnera (3D ulatrazvučni pregled materične šupljine, hormonski status, procjena rezerve jajnika, brisevi na polno prenosive boesti, spermiogram partnera…) sa ciljem otkrivanja razloga neplodnosti I pravljenja plana za pomoć pri rješavanju ovog zdravstvenog problema.
